Ο πρόεδρος της Εταιρείας Ναυπακτιακών Μελετών, λίγο πριν ανακοινώσει το νέο προγραμματισμό για το 2020, μιλά για την πορεία της Εταιρείας τα τελευταία χρόνια, τον ακούραστο πρωτεργάτη της μεγάλης προσπάθειας, τον ιστοριοδίφη πρόεδρο της ΕΝΑΜ Μπάμπη Χαραλαμπόπουλο, αλλά και την επαφή του ναυπακτιακού λαού με το έργο της.
συνέντευξη στη Μαρίνα Τσαματσούλη [m.tsamatso@gmail.com]
Σήμερα ποια είναι η κύρια δραστηριότητα της ΕΝΑΜ;
Σήμερα, οι κύριες δραστηριότητες της ΕΝΑΜ είναι η οργάνωση εκδηλώσεων και η εκδοτική δραστηριότητα. Η επίτευξη των παραπάνω σκοπών στα τριανταοκτώ συναπτά έτη δημιουργικής και παραγωγικής πορείας της Εταιρείας μας αποτυπώνονται στις εκδηλώσεις που οργάνωσε και στην εκδοτική παραγωγή της. Για παράδειγμα οι εκδηλώσεις διακρίνονται σε τρία Επιστημονικά Συνέδρια, τέσσερα Συμπόσια Nαυπακτιακής Λογοτεχνίας οκτώ Πολιτιστικές Συναντήσεις, δύο Ημερίδες, μία Διημερίδα, και δύο Εσπερίδες. Πραγματοποιήθηκαν όλες στην Ναύπακτο, εκτός από μία που έγινε στη Σκάλα, μία ακόμα στην Άνω Χώρα, μία που μέρος των εργασιών της έλαβε χώρα στον Πλάτανο Ναυπακτίας και άλλη μία που οργανώθηκε στην Αθήνα.
Μπορείτε να μας εξηγήσετε τι προίκα αφήνουν στην εκδοτικό χώρο;
Σχετικά με την εκδοτική παραγωγή υπάρχει το περιοδικό Ναυπακτιακά με είκοσι τόμους μέχρι σήμερα έχει καλύψει 11.836 σελίδες πλούσιας πρωτότυπης ύλης, με αναφορά στη μυθολογία, στην ιστορία, τη λαογραφία, στην παράδοση, στα ήθη και έθιμα και στα πολιτισμικά, κοινωνικά, διοικητικά, αναπτυξιακά κ.λ.π. θέματα της επαρχίας Ναυπακτίας, σε εμπεριστατωμένες μελέτες από αξιόλογους πνευματικούς ανθρώπους.
Παράλληλα με τους είκοσι τόμους των Ναυπακτιακών, εκδόθηκαν και δεκαπέντε αυτοτελείς επιστημονικές μελέτες στη σειρά της Επιστημονικής Βιβλιοθήκης (συνολικά 3108 σελίδων) και εκκρεμούν για έκδοση τουλάχιστον άλλες τρεις μελέτες ναυπακτιακού ενδιαφέροντος. Στη σειρά της Λογοτεχνίας έχει εκδοθεί ένα βιβλίο με ποιήματα για τη Ναύπακτο. Επίσης, στη σειρά Απεικονίσεις Ναυπακτίων Ηρώων η Ε.ΝΑ.Μ. κυκλοφόρησε τα πορτραίτα του Αγέλαου, του Άπι και του Κέω των Ναυπακτίων, καθώς και του επικού ποιητή Ησιόδου και ικανό αριθμό απεικονίσεων Ναυπακτίων Αγωνιστών της Επανάστασης του 1821 (Αδραχτά, Αναγνώστη, Ξύδη Σ., Ξύδη Θ., Μακρυγιάννη, Μαρκαντώνη, Μαυρέλη, Παχούμιου, Πολιτόπουλου, Πολυμερόπουλου, Σακαρέλου, Τσονάκα).
Είστε για δεύτερη χρονιά πρόεδρος της ΕΝΑΜ πώς είναι η εμπειρία;
Η εμπειρία δεν είναι πρωτόγνωρη, καθώς στο πλαίσιο της ομαδικής προσπάθειας που καταβάλλει το Δ.Σ. της Εταιρείας, έχω διατελέσει από το 1983 μέλος του Δ.Σ. (Ειδικός Γραμματέας, Γενικός Γραμματέας, Διευθυντής-Συντονιστής του Παραρτήματος Ναυπάκτου, Αντιπρόεδρος Β΄) της Εταιρείας Ναυπακτιακών Μελετών και Επιμελητής Έκδοσης της περιοδικής επιστημονικής έκδοσής της Ναυπακτιακά (1983 – 2018, τόμοι Α΄ – Κ΄).
Πώς έχετε σχεδιάσει τη δραστηριότητα του Σωματείου για το 2020;
Για το 2020 προετοιμάζονται οι ακόλουθες εκδόσεις της Εταιρείας: η Β΄ σειρά του Βιογραφικού Λεξικού Λογίων και Λογογράφων Ναυπακτίας («Επιστημονική Βιβλιοθήκη» υπ’ αριθ. 11), η οποία αποτελεί συνέχεια των «Πρακτικών» του Δ΄ Συμποσίου Ναυπακτιακής Λογοτεχνίας (Ναύπακτος, 20-21 Οκτωβρίου 2000), με θέμα «Λόγιοι και Λογογράφοι Ναυπακτίας» (Ναυπακτιακά ΙΒ΄, 2003) και ο τόμος ΚΑ΄ του επιστημονικού περιοδικού της Ε.ΝΑ.Μ. Ναυπακτιακά.
Έχετε πόρους για όλη αυτή τη δραστηριότητα;
Πρέπει να τονισθεί ότι η ΕΝΑΜ δεν είναι οικονομικά ανεξάρτητη, ούτε μπορεί να στηριχθεί στις συνδρομές των Εταίρων της, οι οποίες πάντως είναι απαραίτητες για την επιβίωσή της, ιδιαίτερα σε αυτήν την κρίσιμη οικονομική συγκυρία. Γι’ αυτό επιδιώκει και απαιτεί με την ισχύ του έργου της την επιχορήγηση κρατικών και ιδιωτικών φορέων, που, όταν περιορίζεται, καθιστά ιδιαίτερα δυσχερή ακόμη και την ύπαρξή της, όπως φάνηκε και στην περίπτωση της απόφασης της Γ΄ καταστατικής Συνέλευσης της 30ης Μαΐου 2011 για τροποποίηση του καταστατικού της Ε.ΝΑ.Μ. και μεταφορά της έδρας στη Ναύπακτο.
Εδώ πρέπει να τονισθεί ιδιαίτερα η ευγενική παραχώρηση της χρήσης των γραφείων της Εταιρείας στην οδό Αρβανίτη 11 από την Ιερά Μητρόπολη Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου, που ισοδυναμεί με μία γενναία οικονομική χορηγία. Έτσι εξηγούνται άλλωστε και κάποιες καθυστερήσεις στην υλοποίηση του έργου της Εταιρείας, είτε πρόκειται για οργάνωση επιστημονικών εκδηλώσεων, είτε για έκδοση τόμων του περιοδικού Ναυπακτιακά.
Μπορείτε να μας πείτε ορισμένα έργα/βιβλία που σας έχουν πραγματικά συγκινήσει από τον τρόπο και το βάθος με το οποίο έχουν συγγραφεί;
Τα τρία βιβλία με τα Πολεμικά Ημερολόγια Ναυπακτιτών Μαχητών με εισαγωγή και επιμέλεια του Χαράλαμπου Δ. Χαραλαμπόπουλου, επίτιμου προέδρου της Εταιρείας μας, που εντάσσονται στη σειρά «Επιστημονική Βιβλιοθήκη». Πρόκειται για Το Πολεμικό Ημερολόγιο του Στρατιώτη Σπύρου Μέμου (1912-13), αριθ. 6, Αθήνα 2013, το βιβλίο Δέκα Απλοί Μαχητές αφηγούνται τις Πολεμικές Αναμνήσεις τους, αριθ. 7, 2015 και τα Πολεμικά Ημερολόγια Ναυπακτιτών Μαχητών, αριθ. 10, 2019. Τα βιβλία αυτά αποτελούν σημαντικές πρωτογενείς πηγές για τη μελέτη της ελληνικής ιστορίας του 20ου αιώνα, αλλά και για τη μελέτη της τοπικής ναυπακτιακής ιστορίας.
Ποιος κρύβεται πίσω από την ιδέα της ίδρυσης της Ε.ΝΑ.Μ.;
Το κύριο βάρος αυτού του τεράστιου κατά γενική ομολογία έργου της Εταιρείας κράτησε όλα αυτά τα χρόνια, σε αγαστή συνεργασία με τα υπόλοιπα μέλη του εκάστοτε Διοικητικού Συμβουλίου και τους υπόλοιπους Εταίρους, ο ακούραστος πρωτεργάτης της μεγάλης προσπάθειας, ο ιστοριοδίφης Πρόεδρος της ΕΝΑΜ Μπάμπης Χαραλαμπόπουλος, ο οποίος συνεχίζει να επικουρεί το έργο της και από τη θέση του Επιτίμου Προέδρου. Γιατί στα συλλογικά σωματεία πάντα υπάρχει ένας ιχνηλάτης πρόσκοπος, ένας πρωτοπόρος καθοδηγητής που χαράζει το στίγμα και την πορεία της ομαδικής εργασίας. Το έργο του Χαράλαμπου Χαραλαμπόπουλου διεύρυναν τα δύο Δ.Σ. που εκλέχτηκαν στη Ναύπακτο με Πρόεδρο τον Απόστολο Β. Ζορμπά (2012-2015 και 2015-2018), ομολογουμένως υπό αντίξοες οικονομικές συνθήκες, και προσπαθεί να συνεχίσει το πρόσφατα εκλεγέν, πλήρως ανανεωμένο, τρίτο κατά σειρά Δ.Σ. από τη μεταφορά της έδρας στη Ναύπακτο (Ιάν. 2019).
Υπάρχει ενημέρωση στα σχολεία για την ύπαρξη της Εταιρείας Ναυπακτιακών Μελετών και εκ των πραγμάτων ανάλογη σχέση;
Πολλές από τις εκδόσεις μας βρίσκονται στις Βιβλιοθήκες των Σχολείων Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης της Ναυπάκτου, στις οποίες έχουν προσφερθεί ως δωρεά και αν κάποιος Σύλλογος Διδασκόντων ενδιαφέρεται μπορούμε να προσφέρουμε και άλλα βιβλία μας υπό την προϋπόθεση ότι αυτά δεν έχουν εξαντληθεί. Οι 20 τόμοι του περιοδικού μας Ναυπακτιακά και οι 15 της Επιστημονικής μας Βιβλιοθήκης αποτελούν ανεξάντλητη πηγή για τη μελέτη της τοπικής ναυπακτιακής ιστορίας και για την αξιοποίησή της στην εκπαιδευτική διαδικασία.
Η Εταιρεία μας επίσης διαθέτει μία αξιολογότατη συλλογή βιβλίων ναυπακτιακού ενδιαφέροντος που ξεπερνάει τους 5000 περίπου τόμους, ορισμένα εκ των οποίων είναι σήμερα δυσεύρετα –αλλά και περιοδικών και εφημερίδων– και είναι διαθέσιμα για μελέτη σε κάθε επιστήμονα ή ενδιαφερόμενο, ύστερα από συνεννόηση στα τηλέφωνα 2634029488, 6976642096 και 6974506959. Το πρόβλημα εξεύρεσης στέγης για τη δημιουργία αναγνωστηρίου της Εταιρείας –ανάλογου αυτών που διαθέτουν άλλες Εταιρείες σποδών ή μελετών– παραμένει οξύ, παρόλες τις κατά καιρούς οχλήσεις και τα αντίστοιχα αιτήματά μας προς την εκάστοτε δημοτική αρχή.
Αλήθεια, ποια είναι η σχέση σας με τους Έλληνες ναυπάκτιους ερευνητές του εξωτερικού;
Στον τομέα αυτό η επικοινωνία με τους ναυπάκτιους επιστήμονες και ερευνητές του εξωτερικού είναι πολύ περιορισμένη και ελπίζουμε αυτή η συνέντευξη στην ιστοσελίδα σας να βοηθήσει προς την κατεύθυνση αυτή, ώστε να ανακαλύψουμε το επιστημονικό δυναμικό των αποδήμων συμπατριωτών μας.
- // Οι Σκοποί της Εταιρείας όπως περιγράφονται στο Καταστατικό της, είναι η επιστημονική έρευνα των Nαυπακτιακών πραγμάτων κυρίως από άποψη ιστορική, αρχαιολογική, λαογραφική, γλωσσολογική, μνημειολογική, εθνολογική, κοινωνική κ.α, η διάδοση επιστημονικών πορισμάτων, η διαφώτιση των αρμοδίων ως προς τα Nαυπακτιακά ζητήματα, η συντήρηση μνημείων τέχνης, ιστορίας και λογοτεχνίας και η δημοσίευση τους, η οργάνωση και ενθάρρυνση πνευματικών και καλλιτεχνικών εκδηλώσεων, η πολιτιστική ανάπτυξη της επαρχίας Nαυπακτίας και η διάσωση της παραδοσιακής κληρονομιάς μας και γενικά η επιστημονική έρευνα και η πολιτιστική ανάπτυξη όλης της Aιτωλοακαρνανίας και της Δωρίδας.
